કવિ - અનિલ જોશી

કવિતા લખવા કાયમ ઘણા શબ્દોની જરુર નથી એવું સાબિત થાય છે અનિલ જોશીના કાવ્ય સંગ્રહ - 'ઓરાં આવો તો વાત કરીએ'માંની આ કવિતા પરથી,

તું કવિ છે તારે તો
દિવો ઠરવો ના જોઈએ એ શરતે
વાવાઝોડાની આરતી ઉતારવાની છે

કદાચ- અનિલ જોશી

માણસ પોતાની જીંદગીને કેટલું ચાહે છે. પણ કોઇ એવું કહી દે કે જાઓ તમને મરવાની છુટ્ટી...તો જીંદગીને આટલી તીવ્રતાથી ચાહી શકાશે? કદાચ જીવી પણ લેવાનું વિચારો અને ત્યાં જ કોઈ કહે કે ઉપરથી અત્યારના ભીડની પરિસ્થિતિ જેમની તેમ રહેવાની અને એ સાથે કોઇ દિવસ મર્યા વગર જીવવાનું છે... તો?


આભ-ઊડતી
કુંજડીઓની કતાર
ગણવા સમી જિન્દગી
નહીં ખૂટે તો?

ઘરને ઉંબર
ઢળી પડેલા
સમી સાંજને તડકે
મારું ઝળહળ ઘરને નેવાં,
ને-
અવરજવરતી કીડીઓની લંગાર
જોઇ ને
અગન-થાંભલી
જઉં બાથમાં લેવા
કદાચ મારી પરિસ્થિતિની અગનથાંભલી
તડાક દઈને નહીં તૂટે તો?

આભ-ઊડતી
કુંજડીઓની કતાર
ગણવા સમી જિન્દગી
નહીં ખૂટે તો?

અમે બરફના પંખી - અનિલ જોશી

શ્રી અનિલ જોશીનું એક જાણીતું કાવ્ય જે એ જ નામે બહુ જાણીતા થયેલા નાટકમાં લેવાયું.

અમે બરફના પંખી રે ભાઈ,
ટહુકે ટહુકે પીગળ્યાં

લૂમાં તરતો ઘોર ઉનાળો અમે ઉઘાડે ડિલે
ઓગળતી કાયાનાં ટીપાં કમળપાંદડી ઝીલે
ખરતાં પીંછે પડછાતી બપ્પોર મૂકીને નીકળ્યાં!
અમે બરફના પંખી રે ભાઈ, ટહુકે ટહુકે પીગળ્યાં

લીલાં-સૂકાં જંગલ વચ્ચે કાબરચીતરાં રહીએ
નભમાં ઊડતાં સાંજ પડે તો સોનલવરણાં થઈએ
રાત પડે ને ડાળ ઉપરથી કોયલ થઈને ટહુક્યાં
અમે બરફના પંખી રે ભાઈ, ટહુકે ટહુકે પીગળ્યાં

પાણીમાં ગાંઠ પડી...

ગુજરાતી કવિતાના સમર્થ ગીત કવિ શ્રી અનિલ જોશીનું એક ગીત.

આમ તો દરિયા કિનારે આવેલા શહેરમાં વસે અને દરિયો એમના ગીતોમાં છૂટથી ડોકાય, પણ એમને ક્યારેક નદી પાસે જવાનો પ્રસંગ થાય – તો એમની બળકટ કલમથી જ નીકળે એવું આ નદી-ગીત મળે...માણીએ.


સૈ, મેં તો પાણીમાં ગાંઠ પડી જોઈ.
ડેલી ઉઘાડ, મારું બેડું ઉતાર, કાળ ચોઘડિયે મેં સુધબુધ ખોઈ
સૈ, મેં તો પાણીમાં ગાંઠ પડી જોઈ.

પહેલાં તો એકધારી વહેતી’તી ગંગા ને પાણીનો રજવાડી ઠાઠ!
ઓણસાલ નદીયું નજરાઈ ગઈ એવી કે પાણીમાં પડી મડાગાંઠ

મરચાં ને લીંબુ કોઈ નદીએ જઈ બાંધો
પાણીમાં હોય નહીં બળિયા કે સાંધો
ડાકલા બેસાડીને ભૂવા ધૂણાવો કે પાણીને સીવી ગયું કોઈ
સૈ, મેં તો પાણીમાં ગાંઠ પડી જોઈ.


જાણતલ જોશીડા ઘાટે પધાર્યા ટિપણું ખોલીને વદ્યા વાણી
જળને જન્મોતરીમાં બરફ નડે છે ને બરફને કુંડળીમાં પાણી!
હવે જળની મુસાફરીમાં નડતર બરફ
હવે પાણી પણ કાઢતું નથી એક હરફ
ફળિયામાં સાદડી બેસાડીને પૂછો કે આંખ્યું મે ક્યાં જઈ ધોઈ?
સૈ, મેં તો પાણીમાં ગાંઠ પડી જોઈ.