થઈ જાય છે...રઈશ મનીઆર

કવિતાના દિપોત્સવી અંકમાંથી મારા પ્રીય શાયર શ્રી રઈશ મનીઆરની એક ગઝલ...

પાંખ વીંઝ્યે ઉડ્ડયન થઈ જાય છે.
ઘર નથી એનું ગગન થઈ જાય છે.

પ્રાતઃકાળે પંખીના ટહુકા વડે,
આંગણે કીર્તન ભજન થઈ જાય છે.

રાહ જોતું હોય છે પહેલું કીરણ,
ખોલતા બારી શુકન થઈ જાય છે.

ઓસબિંદુથી નમે છે પાંદડી,
એક ટીપાનું વજન થઈ જાય છે.

ભાગતી ખૂશ્બુનો એ પીછો કરે,
આ હવા ત્યારે પવન થઈ જાય છે.

ગઝલ- રઈશ મનીઆર

મારા પ્રિય શાયર રઈશ મનીઆરની એક ગઝલ આજે માણીએ. આપણે જો મનથી નક્કી કરી લઇએ કે કંઈ વસ્તુ કરવી જ નથી ત્યારે આપણને કંઈને કંઈ નડે છે...આ નડવાની વાત રઈશભાઈએ બહુ સુંદર રીતે દરેક શેરમાં અલગ અંદાજ થી કરી છે..એમાંય સત્ય શોધનારના તરી જવાની વાત કે તણખલું બાજુમાં હોવા છતાં ડૂબી જવાની વાત તો ગઝલને એક નવી જ ઉંચાઈ આપે છે.


અડચણ નડે કદીક, કદી માર્ગ પણ નડે
પહેલાં તરસ નડે ને પછીથી ઝરણ નડે

નકશાઓ, સીમાચિહ્ન, ત્રિભેટા તો ઠીક છે
પગલાં નડે છે અન્યનાં, ખુદના ચરણ નડે

પડદા ઉપરના ચિત્રની પૂજા બહુ કરી
દર્શનની છે શરત કે પ્રથમ આવરણ નડે

તારી શકે છે સત્ય ફક્ત શોધનારને
છે શક્ય, તુજને હે અનુગામી! રટણ નડે

તરવું જો હો, તણખલું કદી ક્યાં દૂર હતું?
બાંધેલ બોજ જેવું મને શાણપણ નડે

લીટીની વચ્ચે મર્મ જડ્યો માંડ, બાકી તો-
ભાષા સમજવા જાઉં અને વ્યાકરણ નડે

શું ભેદ? આખું વિશ્વ વિરોધી બને અગર
શું ભેદ? આખા વિશ્વમાં એકાદ જણ નડે

માગે ઊતરતો ઢાળ સતત આપણી ગતિ
સમજી શકાય, કે પછી મેદાન પણ નડે

નડતરનું હોવું એ બહુ સાપેક્ષ ચીજ છે
આગળ વધી જવાનું નિરંતર વલણ નડે

હઝલ- રઈશ મનીઆર

રુસ્વા સહેબની "કોણ માનશે" રદીફની બહુ જાણીતી ગઝલની જેમ, એ જ રદીફ પરથી, ગઝલના છંદ શાસ્ત્ર પર જેટલી ગંભીરતાથી કામ કરે છે એ જ રીતે હળવી ગઝલ- હઝલ પર કામ કરનાર શ્રી રઈશ મનીઆરની એક હઝલ.


પોત જ હું ગમાર હતો, કોણ માનશે?
એનો તો બહુ વિચાર હતો, કોણ માનશે?

ચુંબનનું ચિહ્ન ગાલ પર સમજે છે જેને સૌ,
ચંપલનો એ પ્રહાર હતો, કોણ માનશે?

લિપસ્ટિક ને લાલીઓ મહીં વપરાઈ જે ગયો,
મારો પૂરો પગાર હતો, કોણ માનશે?

જેના ઉપર હું ભૂલથી બેસી ગયો હતો,
સળિયો એ ધારદાર હતો કોણ માનશે?

ગઝલ - રઈશ મનીઆર

રઈશભાઈની એક સુંદર ગઝલ.....

ધૂળ તારે ઉડાડવી પડશે,
કાળને ફૂંક મારવી પડશે.

વીતશે નહીં એ આપમેળે કદી,
આ પળોને વિતાવવી પડશે.

લ્યો! ફરી સામે છીછરું જળ છે,
તોય હોડી તરાવવી પડશે.

દશ્યો કાળાં-સફેદ લાગે છે,
રંગથી આંખ આંજવી પડશે.

મોત લલચાઈ જાય તે માટે,
જીંદગીને સજાવવી પડશે.

તેજ પોતાનું માપવાને 'રઈશ'
બત્તીઓ બુઝાવવી પડશે.

ડેવલપ - રઈશ મનીઆર

એક નવા પ્રકારના રદિફ સાથે, રઈશભાઈની નિતાંત સુંદર ગઝલ..આભાર સહ કવિતા અંક 245.

જો બરાબર થશે આ જ ક્ષણ ડેવલપ
એ જ કરશે સદીનું વલણ ડેવલપ

કો'ક્નો તેજમાં રંગ ઊડી ગયો
ને તિમિરમાં કો'ક જણ ડેવલપ

ઉપસે છે પળેપળ જીવનની છબી
થાય છે સાથે સાથે મરણ ડેવલપ

ફેંક જૂની છબી, નિત્ય માણસને જો
હરપળે થાય છે એક જણ ડેવલપ

વાઘ જેવા આ મોભીને એક જ ફિકર
વનમાં થાતાં રહે છે બસ હરણ ડેવલપ

વર્લ્ડમાં એમ વિકસ્યા રિલિજિયન બધા
કે પ્રભુ પર થયું આવરણ ડેવલપ

આપણે પણ રઈશ બોલશું, કંઈ જરૂર
થાય જો યોગ્ય વાતાવરણ ડેવલપ