જ્યારે કલા, કલા નહીં, જીવન બની જશે - મરીઝ

જ્યારે કલા, કલા નહીં, જીવન બની જશે,
મારું કવન જગતનું નિવેદન બની જશે.

શબ્દોથી પર જો દિલનું નિવેદન બની જશે,
તું પોતે તારા દર્દનું વર્ણન બની જશે.

જે કંઈ હું મેળવીશ હંમેશા નહીં રહે,
જે કંઈ તું આપશે તે સનાતન બની જશે.

મીઠા તમારા પ્રેમના પત્રો સમય જતા,
નહોતી ખબર કે દર્દનું વાચન બની જશે.

તારો સમય કે નામ છે જેનું ફક્ત સમય,
એને જો હું વીતાવું તો જીવન બની જશે.

તારું છે એવું કોણ કે માંગે સ્વતંત્રતા!
મારું છે એવું કોણ કે બંધન બની જશે.

આંખો મીંચીને ચાલશું અંધકારમાં 'મરીઝ',
શંકા વધી જશે તો સમર્થન બની જશે.

ગઝલ - મરીઝ

મરીઝ સાહેબની એક સુંદર ગઝલ -

એવો કોઈ દિલદાર જગતમાં નજર આવે,
આપી દે મદદ કિંતુ ન લાચાર બનાવે.

હમદર્દ બની જાય જરા સાથમાં આવે,
આ શું કે બધા દૂરથી રસ્તા જ બતાવે!

શું એને ખબર કોની નજર પ્યાસી રહી ગઈ?
જે ભેજમાં ચાલે અને પાલવ ન ઉઠાવે.

એ સૌથી વધુ ઉચ્ચ તબક્કો છે મિલનનો,
કહેવાનું ઘણું હો ને કશું યાદ ના આવે.

કોઈ પ્રેમીથી તમારા, વાતોની કલા લ્યે,
એક વાત કરે એમાં ઘણી વાત છુપાવે.

રડવાની જરુરત પડે ત્યાં સૂકા નયન હો,
ને હસતો રહું ત્યાં જ જ્યાં હસવું નહિં આવે.

છે મારી મુસીબતનું 'મરીઝ' એક આ કારણ,
હું મુજથી રૂઠેલો છું, મને કોણ મનાવે?

જીવન-મરણ છે એક.....

કાલે ઘાયલ સાહેબની વાત નીકળી તો તરત પરંપરાના શાયરોમાં પણ અદબ પૂર્વક લેવાતું નામ તરત યાદ આવે...હા જી 'મરીઝ' સાહેબની જ વાત છે..એમની ગઝલ જેના નામ પરથી જગજીતજીએ એમના પહેલા ગુજરાતી આલ્બમનું નામ આપ્યું...પણ એ ગઝલ આશિત દેસાઈના સ્વરાંકનમાં અને હેમાબેનના અવાજમાં સાંભળવાની એક એની જ મજા છે....


તંતોતંત, વસંત અને અનંતના કાફિયા એમણે જે રીતે નિભાવ્યા છે એ વાંચો અને ઉમળકો આવી જાય તો એમને જ્યાં હોય ત્યાં પહોંચે એવી દિલપૂર્વકની દાદ આપો..



જીવન-મરણ છે એક બહુ ભાગ્યવંત છું,
તારી ઉપર મરું છું હું તેથી જીવંત છું.

ખૂશ્બૂ હજી છે બાકી જો સૂંઘી શકો મને
હું પાનખર નથી-હું વીતેલી વસંત છું.

હદથી વધી જઈશ તો તરત જ મટી જઈશ,
બિંદુની મધ્યમાં છું-હું તેથી અનંત છું.

બન્ને દશામાં શોભું છું - ઝુલ્ફોની જેમ હું
વીખરાયેલો કદી છું, કદી તંતોતંત છું.

મારા પ્રયાસ અંગે, ન આપો સમજ મને,
બુધ્ધિનો જેમાં ભાગ નથી એવો ખંત છું

રસ્તે પલાંઠી વાળીને-બેઠો છું હું 'મરીઝ'
ને આમ જોઈએ તો ન સાધુ ન સંત છું.