આ અવાજોનું નગર છે

લગભગ આઠ માસ જુની ગઝલ જે આપે અહીં માણી હતી એ થોડા શેર બદલીને ફરીથી...


આ અવાજોનું નગર છે.
બોલ સન્નાટા, ખબર છે?

રાત પાછળ રાત થઈ છે
બંધ સૂરજની સફર છે?

કાગડો કહે, એકલું ઘર,
કો'કની લાગી નજર છે.

પારદર્શક હો છતાં પણ
કાચ કરચોથી સભર છે.

જો ફરી સૂરજ ઉગ્યો છે,
કેમ પડછાયા વગર છે?

ઢાંકણું હિજરાય છે કેમ?
કાચ તૂટ્યાની અસર છે?

એ કહે તો આથમે દિન
એવા કૂકડાની ખબર છે?

આ સફર તો જડભરત છે - ગુંજન ગાંધી

લગભગ એક વર્ષ જુની ગઝલ જે આપે અહીં માણી હતી એ બે શેર બદલીને ફરીથી...


ટોચ માટેની લડત છે
ને તળેટીની મમત છે

વાંક પગલાનો નથી પણ
આ સફર તો જડભરત છે

એક, બે, ત્રણ..ના ગણ્યા કર
ક્યારની ચાલુ રમત છે


ઘર કદી પૂછે નહી કે
આવવાનો આ વખત છે?

સહેજ પણ આરામ ક્યાં છે,
અબઘડી, હમણાં, તરત છે

તરફડીને શાંત થઈ ગઈ
માછલીને જળ શરત છે


---લખ્યા તારીખ : 20 ઓક્ટોબર, 2007, સુધાર્યા તારીખ - ૧૯ નોવેમ્બર, ૦૮

ગઝલ - ગુંજન ગાંધી

આવવાનું હોય તો હમણાં તરત એ આવશે
ક્યાં પછી એ શક્ય છે જનમો સુધી ટટળાવશે.

છાંયડામાં બેસવાનો Tax જ્યારે માંગશે,
વૃક્ષ મૂડીવાદ શું છે, વિશ્વને સમજાવશે.

માપ પડછાયાનું દિનભર લઈ સિવ્યા લાંબા-ટૂંકા,
એ બધા વસ્ત્રોને રાતે ક્યાં જઈ લટકાવશે?

તું 'બરફ પીગળે નહીં'ની માન્યતા ઘૂંટ્યા કરે,
કો'ક દિવસ એ સૂરજને ઊગતો અટકાવશે.

આંખમાં આવે છતાં એ સહેજ પણ વાગે નહીં,
દશ્ય એવું આઈનો તૂટ્યા પછી એ લાવશે?

ભીંત જો નક્કી કરે કે ચાલવું એ ધર્મ છે,
ઘર પછી કેવી રીતે હોવાપણું નીભાવશે?

મુક્તક- ગુંજન ગાંધી

Generally મારી કલમે તમને Romantic વાતો નહીં જોવા મળતી હોય પણ આ વખતે નવા વર્ષ નિમિત્તે કંઈ નવું !

તું દરદનો અર્થ સમજાવીશ નહીં,
તું જ તો પર્યાય છે.
તું ભરમનો મર્મ સમજાવીશ નહીં,
તું જ તો પર્યાય છે.

વાળને ખુલ્લા કર્યા ને સાંજ થઈ,
સૂર્ય પણ ડૂબી ગયો.
ચંદ્રનો તું ધર્મ સમજાવીશ નહીં,
તું જ તો પર્યાય છે.

ગઝલ- ગુંજન ગાંધી

આપણે તો ક્યાં કદી એ કોઈ પણ ધોરણ હતું?
તું કહે તો વાદળું ને તું કહે તો રણ હતું.

પૂજવા કાયમ હજારો સૂર્ય હો હાજર છતાં,
આગિયાને પૂજવાનું આમ ક્યાં કારણ હતું?

સુખ જેવો તો શબ્દ લખવાની ય કંઈ સગવડ નથી,
ચોતરફથી ભાગ્યને જોયા પછી તારણ હતું.

આ જગતથી હારવું એ રોજની બાબત હતી,
જાત સામે હારવાનું દર્દ સાધારણ હતું.

મેં ઉદાસીની ઇમારત એમ શણગારી હતી,
બારણે એના લટકતું યાદનું તોરણ હતું

મુક્તક - ગુંજન ગાંધી

એક મુક્તક-

હુંફનું વ્યાકરણ શીખવા ક્યાં જવું?
ભીડનું આવરણ ભેદવા ક્યાં જવું?

જીંદગી વીતતી જેમની છાંયડે,
તાપનું અવતરણ પૂછવા ક્યાં જવું?

ગઝલ - ગુંજન ગાંધી

ઘણા વખત પછી લખાયેલ મારી એક તાજી ગઝલ,

ફૂલ પર એ જીવવાની કામના ત્યાગી શકે,
પણ કહો ઝાકળ કદી આખો દિવસ જાગી શકે?

આભ છે ઘનઘોર ને છે વાદળોનો ગડગડાટ
એક જણને ભીતરે તડકા-પણું લાગી શકે.

માપસરના હાથ જોડી માપસર માથું નમાવી
માપસરનું કરગરી એ મહેલ પણ માંગી શકે.

ઈસુથી લઈ આદમી લગ, છે બધું લોહી-લુહાણ
એકલે હાથે સમય પણ કેટલું વાગી શકે!

Deal કરતાં આવડે આકાશ સાથે જો તને
Lampને બદલે તું ઘરમાં ચંદ્ર પણ ટાંગી શકે.

શેર અને મુક્તક - ગુંજન ગાંધી

હું તને કાગળ લખું છું, Mail તો કરતો નથી બસ એટલા માટે,
લાગણી Attach કરવાનો નથી option કોઈ બસ એટલા માટે.

*********** * *********** * ***********

શબ્દ જેવી સરળતાથી હાથતાળી દઈ ગયો,
દોસ્ત એવી સહજતાથી હાથતાળી દઈ ગયો.

એક કિસ્સો સાચવી રાખ્યો હતો વર્ષો સુધી,
ટોચ ઉપર એ સફળતાથી હાથતાળી દઈ ગયો.

*********** * *********** * ***********

તેં મને જે પણ લખ્યા'તા એ બધા કાગળના સમ,
મેં તને ના મોકલ્યા જે એ બધા વાદળના સમ.

રાતભર જાગ્યા કરી'તી એ પથારી જેમ-તેમ
એક પણ જે ના પડ્યાને એ બધાએ સળના સમ.

હાંફી રહેલી આ મારી ક્ષણોને....

આજે મેં વર્ષો પહેલા લખેલું એક કાવ્ય....


હાંફી રહેલી આ મારી ક્ષણોને
તમે આશાનો સૂર એક આપો.
હું ક્યા કહુ છુ કે ગીત એક આપો,
આખું આ આયખુ આપો
આપી શકો તો સાથ બે ઘડીનો આપો,
થોડુ સાથે ચાલ્યાનું સુખ આપો

ક્ષણને તમે નામ દરિયાનું આપો, પણ અમને એ લાગે છે ટીપું,
દરિયો તમારો એ ઓગળે ટીપામાં એવો ઈલાજ કોઇ આપો.

ક્ષણ બને વરસો ને ક્ષણ બને આયખું એવી એકાદ ક્ષણ આપો

કાંઈ નહી તો મારી ઈચ્છા અધુરીનો વારસો મને પાછો આપો,
અડધા ફાલેલા બંધ હોઠોના સ્મીતથી 'તને કેમ ભૂલૂં?' સંદેશો આપો,

આટલું મળે યુદ્ધ જીંદગીનું જીતું, મને આટલો સરંજામ તો આપો.


- Was written in 1992 - 93

આ તરફ કે તે તરફ?

આજે મારી ગઝલ.....


આ તરફ કે તે તરફ એ પૂછવાનું હોય છે,
ને પછી પેલી તરફ આગળ જવાનું હોય છે.

સાંજ પડતા થઈ ગયું અખબાર પણ પસ્તી પછી,
સાંજ આવે જીંદગીમાં, ચેતવાનું હોય છે.

મેં કહ્યું'તુંને તને કે બહુ ઉતાવળ ના કરીશ,
બહુ જ અઘરું એ રમતમાં હારવાનું હોય છે.

આપવું જો હોય તો આપી દે, તડપાવીશ નહિં,
આ જ, કાયમ આ જ મારે માંગવાનું હોય છે.

સાથ તે આપ્યો નહિં શું કામ અંધારા સુધી,
રોજ પડછાયાની સાથે ઝઘડવાનું હોય છે.

આંખવત કે હાથવત કે દંડવત પૂરતું નથી,
બારણાની બહાર મનવત નીકળવાનું હોય છે.

છોક્કરી ગીત

ઘણા વખત પછી આજે એક નવી Post. આમ જૂની રચના છે, 7-8 વર્ષ પહેલાની.


બારી ખોલો તો આકાશે સૂરજ નામે શૂન્ય મળે
સામેની બારી જુઓ તો છોકરી નામે પૂણ્ય મળે

છોકરી ના હો તો એની બારીમાં જોવાનો મહિમાએ અપરંપાર છે
છોકરીને જોવાની માનતામાં છોકરાના કપાળે ચોખા ચાર છે
બારીમાં છોકરીએ સૂક્વ્યો રુમાલ, છોકરાને માટે તો પૂજ્ય મળે

મંદિરમાં છોકરીના પગલાં પડે તો મંદિર આ આખું છલકાય છે,
આજકાલ છોકરાઓ ધાર્મિક થયા કહી પૂજારી મનમાં હરખાય છે
મૂર્તીના દર્શન તો થાય ત્યારે થાય, એને છોકરીના દર્શનથી ધન્ય મળે

બારીમાં આવીને વાળને સંવારવાનો છોકરીનો રોજનો છે ક્ર્મ,
છોકરીને વાંચવાને વાંચવામાં બગડ્યો, છોકરાનો અભ્યાસક્રમ
છોકરીને વાંચવામાં અવ્વલ નંબર, પછી છોને પરીક્ષામાં શૂન્ય મળે

નોટોની આપ-લેના સરળ કારણસર, છોકરીના ઘેર આંટાફેરા,
છોકરાની કલ્પનાને ફૂટી ગઈ પાંખ, મનમાં એ રોજ ફરે ફેરા
ધારોકે છોકરીનું ક્યાંક બીજે થાય, તો છોકરો નામે નગણ્ય મળે

-2000-01

દોસ્ત પરપોટો અ-ઘર છે?

આ અવાજોનું નગર છે.
બોલ સન્નાટા, ખબર છે?

ઘર હવાનું, બારણા ક્યાં?
દોસ્ત, પરપોટો અ-ઘર છે?

એક માણસ મા'તમા થાય,
એક ઈચ્છાની અસર છે.

છેક સુધી એ અળગા ચાલ્યા
જળને કાંઠાની કદર છે?

અડધે રસ્તે રાત થઈ ગઈ.
'પ્હોંચવુ' કેવી સફર છે?

પારદર્શક છે ભલે પણ,
કાચ કરચોથી સભર છે.

જો ફરી સૂરજ ઉગ્યો છે,
કેમ પડછાયા વગર છે?

આઈનાની પાછળ નહિં મળે

અને એક નવી ગઝલ....

હમણાં મળ્યો વિચાર, એ આગળ નહીં મળે,
લખવાનું જેમાં ધાર, એ કાગળ નહીં મળે.

જો શક્ય હોય, તો એને તું સામે જઈને મળ,
એ સત્ય, આઈનાની પાછળ નહિં મળે.

આવી જશે સમજ, જો પ્હોંચી જવા વિશે,
એકાદ-બેય ડગની ઉતાવળ નહીં મળે.

આપે ભલે ને Giftમાં ચોમાસુ ધોધમાર,
ધરતીને જેની Need છે, વાદળ નહીં મળે.

સૂરજ ઉગ્યાનું જોઈને ગમગીન થઈ કહ્યું,
હમણાં સુધી હતું જે,એ ઝાકળ નહીં મળે.

********* * * *********

(23 Feb, 2008)

આવી ચડે અચાનક એમાં મજા નથી

ઘણા વખતે મારી એક ગઝલ મૂકી રહ્યો છું...

આવી ચડે અચાનક, એમાં મજા નથી,
તું હોય છો ને ઈશ્વર મારી રજા નથી

એકાદ હો, તો માંડીને વાત પણ કરું,
એના ઘણા ગુનાની કોઈ સજા નથી.

મંદિરની જેમ ઈશ્વર પત્થર બની જતે
સારું થયું, કે ઘર પર કોઈ ધજા નથી

ખરતી વખત એ પાંદડુ તો વૃક્ષને કહે,
ખરવામાં છે, એવી ટકવામાં મજા નથી.

બાંધી ઇમારતો જે આકાશ જઈ અડે
ઈશ્વરની રૂબરૂ કરે, એવા છજા નથી.

**************************************

શાળા બહાર બાળકે 'વિસ્મય' વીશે પૂછ્યું
લારી-વાળો તરત જ બોલ્યો ‘એ ચલ જા, નથી’
(આ શેર ને ગઝલની બહાર મૂકી રહ્યો છું - કાફિયા અને છંદ દોષને કારણે, પણ કોઈ કારણસર એ લખાયાની સાથે મને ઘણો ગમી ગયો અને સ્વતંત્ર શેર તરીકે રાખવા માંગુ છું.)

કવિ સંમેલન - 17 નવેમ્બર, 2007

અમદાવાદમાં મારું પહેલું કવિ સંમેલન, જી.એલ.એસ હોલ, લો ગાર્ડન પાસે, 17 નવેમ્બરના રોજ યોજાયું એમાં રજૂ કરેલી રચનાઓ અહિં ફરી તમારા માટે,


[1]
એક બીજાની ઉપર આધાર છે
એ અમારી વારતાનો સાર છે

દર્દનું સરનામુ પૂછ્યા ના કરો
આટલામાં એમના ઘરબાર છે

સરહદો સમજણની જ્યાં પૂરી થઈ
કોઈ ઈચ્છાનો હવે ક્યાં ભાર છે

રાત થઈ વૃધ્ધો ગયા, એ ના ગયો
કેટલો આ બાંકડો લાચાર છે

હું જ બાંધી ના શક્યો સામાનમાં
બેગમાં ઘર આવવા તૈયાર છે

આ ગઝલ આ પહેલા આપે અહિં માણી હતી...

____________________________________________________________________

[2]
આ તરફ કે તે તરફ એ પૂછવાનું હોય છે,
ને પછી પેલી તરફ આગળ જવાનું હોય છે.

સાંજ પડતા થઈ ગયું અખબાર પણ પસ્તી પછી,
સાંજ આવે જીંદગીમાં, ચેતવાનું હોય છે.

આપવું જો હોય તો આપી દે, તડપાવીશ નહિં,
આ જ, કાયમ આ જ મારે માંગવાનું હોય છે.

સાથ તે આપ્યો નહિં શું કામ અંધારા સુધી,
રોજ પડછાયાની સાથે ઝઘડવાનું હોય છે.

આંખવત કે હાથવત કે દંડવત પૂરતું નથી,
બારણાની બહાર મનવત નીકળવાનું હોય છે.

________________________________________________________________________

[3]
એક ટીપું આંખથી સરકી ગયું તો શું થયું?
એક જણ પાછું ફરી જીવી ગયું તો શું થયું?

જાગતા હોવા છતા મેં ડોળ ઊંઘ્યાનો કર્યો
એક સપનુ ભૂલથી આવી ગયું તો શું થયું?

લાગણી મારી ટકોરા બારણે પાછી વળી
ખોલવામાં સહેજ મોડું થઈ ગયું તો શું થયું?

જીંદગી આખી વીત્યું મારા ઉપર જે એ બધું,
એક પળ તારી ઉપર વીતી ગયું તો શું થયું?

કેટલી ઈચ્છાની ઉંમર ખૂબ મોટી થઈ હતી
એક-બે ઈચ્છાનું સગપણ થઈ ગયું તો શું થયું?

આ પહેલા આપે લયસ્તરો પર માણી હતી.



___________________________________________________________________________________

બીજા કવિઓ - ચીનુ મોદી, કૃષ્ણ દવે, સૌમ્ય જોશી, હરદ્વાર ગોસ્વામી, અશોક ચાવડા, ભાવેશ ભટ્ટ, ચંદ્રેશ મકવાણા, છાયા ત્રિવેદી, અનિલ ચાવડા અને મહેમાન કવિઓ - સુધિર દવે (USA), રમેશ શાહ

કવિ સંમેલનના વધારે પિકચર્સ માટે જાઓ - Flickr Account પર - જ્યાં દરેક કવિના લાક્ષણિક અદામાં ફોટોસ માણવા મળશે...

http://www.flickr.com/gp/20993498@N03/P3250q

લાગણી તો જડભરત છે

એક તાજી oven-fresh ગઝલ, ટૂંકી બહેરની...


શ્વાસ સાથેની લડત છે
જીવ માટેની મમત છે

તેં મને આપેલ વર્ષો
એક-બે સારા પરત છે

તૂં કહે નાજૂક નમણી
લાગણી તો જડભરત છે

એક, બે, ત્રણ..ના ગણ્યા કર
ક્યારની ચાલુ રમત છે

ઘર કદી પૂછે નહી કે
આવવાનો આ વખત છે?

સહેજ પણ આરામ ક્યાં છે,
અબઘડી, હમણાં, તરત છે

તરફડીને શાંત થઈ ગઈ
માછલીને જળ શરત છે


---લખ્યા તારીખ : 20 ઓક્ટોબર, 2007

એ લખું છું...

8મી સપ્ટેમ્બરથી લખાતી એક ગઝલ..જેને બનતા 3 અઠવાડિયા થયા અને આખરી ઓપ અપાયો ગઈ કાલે રાતે 2-30 વાગે...એટલેકે એક તાજી ગઝલ પેશ કરું છું..



દર્દને સંકોરવાથી શું મળ્યું છે, એ લખું છું
એકલું રાખી મૂક્યું મન, શું ફળ્યું છે, એ લખું છું

આપણા હોવાપણાની શક્યતાની સાવ વચ્ચે,
કોઈ આવીને અહીં ટોળે વળ્યું છે, એ લખું છું

રાતને સુંદર કર્યાની ચંદ્ર credit લઈ ગયો,
તેજ સૂરજનું હકીકતમાં બળ્યું છે, એ લખું છું

ભીંત પર જે પણ લખ્યું વાંચી ગયા એ તો બરાબર
ભીંતની અંદર પછી કોઈ ચળ્યું છે? એ લખું છું

એક ટીપાનું કુતૂહલ કેટલું જંગી હતું કે
જળપણું છોડી, હવા સાથે ભળ્યું છે, એ લખું છું

એક બીજાની ઉપર આધાર છે..

આજે મારી એક ગઝલ..થોડા મહિના પહેલા લખાયેલી..શની સભામાં ચીનુ મોદી, કૃષ્ણ દવે, હરદ્વાર ગોસ્વામી અને બીજા મીત્રો દ્વારા વખાણાયેલી અને કૃષ્ણ દવેનો આભાર કે જેમના આમંત્રણથી શ્રી મોરારી બાપુને એક અંગત બેઠક, જે ખાસ મોરારી બાપુ અમદાવાદમાં હતા ત્યારે એમને કવિતા સાંભળવાની ઈચ્છા થયેલી અને કૃષ્ણ દવેએ બેઠકનું આયોજન કર્યું હતું તેમાં બાપુને સંભળાવવાનું સદભાગ્ય પ્રાપ્ત થયું હતું એ ગઝલ રજૂ કરું છું...


એક બીજાની ઉપર આધાર છે
એ અમારી વારતાનો સાર છે

દર્દનું સરનામુ પૂછ્યા ના કરો
આટલામાં એમના ઘરબાર છે

સરહદો સમજણની જ્યાં પૂરી થઈ
કોઈ ઈચ્છાનો હવે ક્યાં ભાર છે

રાત થઈ વૃધ્ધો ગયા, એ ના ગયો
કેટલો આ બાંકડો લાચાર છે

હું જ બાંધી ના શક્યો સામાનમાં
બેગમાં ઘર આવવા તૈયાર છે



તાજા કલમ - વર્ષો જુનું મારું એક સ્વપ્ન - મારી લખેલી ગઝલને હું compose કરું અને મારા ઘરના ખૂણામાં બેસીને પણ જાતે એને ગાઉં..આ સ્વપ્ન આ ગઝલથી પૂરું થયું..એક વર્ષથી શાસ્ત્રીય સંગીત શીખવાનું ચાલુ કર્યુ છે ..આ ગઝલને મેં રાગ બાગેશ્રીમાં compose કરવાનો પ્રયત્ન કર્યો છે...

જૂની પૂરાણી વારતા

આજે એક મારી જૂની પૂરાણી ગઝલ જેનું મે વર્ષો પહેલા - 2003માં - શિકાગોમાં શ્રી સુરેશ દલાલ સંચાલિત મુશાયરામાં પઠન કર્યું હતું


આપણો સંબંધ શું? જૂની પૂરાણી વારતા,
લાગણીનું નામ શું? જૂની પૂરાણી વારતા

આભ આખું પામવામાં સહેજ છેટૂં રહી ગયું,
તારું ન હોવું વાગતું, જૂની પૂરાણી વારતા

એક આખી શક્યતાને સાવ ઓળંગી ગયો,
એનું પછીથી આવવું, જૂની પૂરાણી વારતા

આ નગર વચ્ચે નગર છે એક તારી યાદનું,
એમાં જવું ને આવવું, જૂની પૂરાણી વારતા

શક્યતા...

આજે મારી એક રચના..જે મારા નજીકના મીત્ર વર્તુળમાં ઘણી appreciate થઈ છે..એ બધા મીત્રોને નામ, 1996માં MBAના project work માટે હું દિલ્હી ગયો હતો ત્યારે રચાયેલી આ રચના..


શક્યતા ફળદ્રુપ વસ્તુ હોય છે, તારી તો ખાસ
લાગણી ભયજનક વસ્તુ હોય છે, મારી તો ખાસ

તારા વિચારો છે હાજરી ક્યાં તારી, તૂં હોય બધે લાગે છે તોય મને કોણ જાણે એવું
આવવાને દીધૂં છે ‘આગમન’નું નામ, ને ‘જવું’ નો શબ્દજ શબ્દકોષોમાં હોય ના તો કેવું?

યાદ કમોસમી વસ્તુ હોય છે, તારી તો ખાસ
ભીનાશ કાયમી વસ્તુ હોય છે, મારી તો ખાસ.

પ્રેમ આપણો સાવ છીછરો જ નો’તો, ને માપવાને એને ગજ પણ મળ્યા’તા ક્યાં
હતું મૂલ્ય મારું છો ઘણાય શૂન્યોમાં, હતી શોધ એક્ડાની, આવી મળ્યા તમે ત્યાં.

ઉપેક્ષા ધારદાર વસ્તુ હોય છે, તારી તો ખાસ
અપેક્ષા ધોધમાર વસ્તુ હોય છે, મારી તો ખાસ.